Znowelizowana Ustawa z dnia 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw oraz Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw wprowadzają szereg modyfikacji w dotychczasowej gospodarce odpadami.
Omówione poniżej zmiany stanowią zarówno kontynuację dotychczasowego programu gospodarki odpadami, jak i obejmują nowe rozwiązania, mające na celu doprecyzowanie dotychczas obowiązujących przepisów, jak choćby z zakresie funkcjonowania Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO).
Część nowelizacji już obowiązuje, zaś część wejdzie w życie dopiero z nowym rokiem, tj. od dnia 1 stycznia 2020 roku oraz w terminie późniejszym. Poniżej krótkie omówienie najważniejszych zmian reformy odpadowej:
- CYFRYZACJA REJESTRU BDO
Od dnia 1 stycznia 2020 roku prowadzenie rejestru podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami oraz sprawozdawczość odbywać się będzie wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem indywidualnego konta w systemie BDO. Z ustawy zostaną wykreślone przepisy dotyczące posługiwania się formą papierową, nastąpi pełna cyfryzacja działań dokonywanych w rejestrze BDO (forma pisemna pozostanie wyłącznie dla przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych uczestniczących w obrocie gospodarczym, którzy nie ustanowili oddziału na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej).
Ze względu na likwidację formy papierowej, przy składaniu elektronicznego wniosku o wpis do rejestru BDO, konieczne będzie wyrażenie zgody na prowadzenie korespondencji, w tym na doręczanie pism w postępowaniu, za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, i wskazaniu organowi administracji publicznej adresu elektronicznego. Podobnie wezwanie przez Marszałka Województwa do korekty sprawozdania ze względu na funkcjonowanie BDO jako systemu elektronicznego odbywać się będzie za pośrednictwem tego systemu.
Nadto poczynając od 1 stycznia 2020 r. do rejestru wpisywane będą numery PESEL podmiotów nieposiadających numeru NIP. Wskazana zmiana ma na celu umożliwienie jednoznacznego zidentyfikowania osób wpisywanych do rejestru BDO, bowiem dane takie jak imię i nazwisko, czy adres zamieszkania są powtarzalne, co może rodzić wiele nieporozumień. Podmioty zobowiązane do podania numeru PESEL we wniosku mogą prowadzić działalność na podstawie dotychczasowego wpisu do rejestru, jednak są obowiązane uzupełnić brakujące dane dotyczące numeru PESEL w pierwszym wniosku o zmianę wpisu w tym rejestrze składanym po dniu wejścia w życie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw.
- MONITORING WIZYJNY MIEJSCA MAGAZYNOWANIA LUB SKŁADOWANIA ODPADÓW
Zasady dotyczące prowadzenia monitoringu wizyjnego zostały wprowadzone Ustawą o odpadach oraz Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 sierpnia 2019 r. w sprawie wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów (w znacznej części Rozporządzenie wchodzi w życie dnia 16 grudnia 2019 roku).
Obowiązek prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsc magazynowania lub składowania odpadów dotyczy wyłącznie posiadacza odpadów magazynującego lub składującego odpady w ramach prowadzonego przez niego zbierania lub przetwarzania odpadów, gdy obowiązany jest posiadać jedną z poniższych decyzji:
- zezwolenie na zbieranie odpadów;
- zezwolenie na przetwarzanie odpadów;
- pozwolenie na wytwarzanie odpadów uwzględniające zbieranie lub przetwarzanie odpadów;
- pozwolenie zintegrowane uwzględniające zbieranie lub przetwarzanie odpadów.
Obowiązek prowadzenia monitoringu wizyjnego dotyczy wszystkich rodzajów magazynowanych lub składowanych odpadów (za wyjątkiem popiołów, żużli, gipsów, fosfogipsów i wydobytej w trakcie robót budowlanych niezanieczyszczonej gleby lub ziemi). Dodatkowo, w przypadku enumeratywnie wymienionych w ustawie rodzajów odpadów o charakterze palnym, przedsiębiorca zobowiązany jest do zapewnienia Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska podglądu w czasie rzeczywistym („na żywo”) miejsca magazynowania lub składowania odpadów.
Wizyjny system kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów – w każdym z opisywanych wyżej wariantów – prowadzi się przy użyciu urządzeń technicznych zapewniających przez całą dobę zapis obrazu i identyfikację osób. Zapis obrazu miejsca magazynowania lub składowania odpadów dotyczy wszystkich odpadów i musi być przechowywany przez miesiąc od daty dokonania tego zapisu.
Monitoring wizyjny powinien obejmować co do zasady:
- całą powierzchnię magazynowanych lub składowanych odpadów;
- drogi dojazdowe znajdujące się w miejscu magazynowania lub składowania odpadów, do odległości 15 m od krawędzi zewnętrznej magazynowanych lub składowanych odpadów;
- pas zewnętrzny otaczający magazynowane lub składowane odpady o szerokości 5 m, a w przypadku gdy podmiot obowiązany do prowadzenia systemu kontroli posiada tytuł prawny do pasa o szerokości mniejszej niż 5 m – pas zewnętrzny otaczający magazynowane lub składowane odpady w zakresie, w jakim podmiot obowiązany do prowadzenia systemu kontroli posiada tytuł prawny do tego pasa.
Odrębne wymogi dla obszaru obejmowanego przez monitoring wizyjny zostały określone dla odpadów magazynowanych lub składowanych na powierzchni powyżej 2 ha, pomieszczeniach zamkniętych lub w zbiornikach, które nie są przystosowane do przebywania w nich ludzi.
Przy wejściu na teren miejsca magazynowania lub składowania odpadów objętym systemem kontroli należy umieścić informację o prowadzeniu systemu kontroli.
***
Powyżej omówione zmiany w znacznej mierze stanowią kontynuację dotychczasowej polityki państwa w zakresie gospodarowania odpadami. Jakkolwiek część zmian ma na celu ułatwienie procedur związanych z gospodarowaniem odpadami, tak niektóre z nich – szczególnie w zakresie wprowadzonego monitoringu wizyjnego – z jednej strony zapewnią organom kontroli lepszy wgląd w sposób funkcjonowania przedsiębiorców, z drugiej jednak strony zwiększą trudność prowadzenia działalności przez mniejszych przedsiębiorców. W tym miejscu przypomnienia wymaga, że z dniem 18 sierpnia 2018 r. zniesione zostały w stosunku do przedsiębiorców zajmujących się gospodarowaniem odpadami – ograniczenia w zakresie liczby i czasu trwania kontroli Inspekcji Ochrony Środowiska. W połączeniu z możliwością monitoringu w czasie rzeczywistym miejsca prowadzenia działalności przedsiębiorcy dot. odpadów palnych – daje to organom państwa w zasadzie nieograniczone możliwości kontroli.
